Κατσαρίδες

Οι Κατσαρίδες ανήκουν στην τάξη των Blattaria. Κυριότερα είδη είναι τα Blattella germanica (Blattellidae), Blatta orientalis και Periplaneta americana (Blattidae). Είναι έντομα ιδιαίτερα διαδεδομένα στην Ελλάδα.

Τα περισσότερα είδη είναι εδαφόβια. Δραστηροποιούνται κατά την νύχτα και κρύβονται κατά την ημέρα. Προτιμούν αυξημένη υγρασία ενώ διαβιούν ομαδικά σε κατάλληλα καταφύγια κοντά σε πηγές τροφής. Τα είδη τα οποία συναντούμε στα κτίρια κατά την ημέρα κρύβονται σε υγρά και σκοτεινά σημεία όπως ρωγμές και σχισμές (π.χ. ανάμεσα στα τούβλα, πίσω από ξεκολημένα πλακάκια, κάτω από παλιές ταπετσαρίες, πίσω από εικόνες, μεταξύ επίπλων και τοίχων, στις σωλήνες αποχέτευσης κ.ά.). Είναι είδη παμφάγα αλλά κατά κανόνα δεν είναι θηρευτές. Eίναι ετερομετάβολα έντομα, δηλ. έχουν τρία στάδια ανάπτυξης: αυγό- νύμφη- ακμαίο.

  • Blattella germanica (γερμανική κατσαρίδα)


Είναι το σημαντικότερο είδος, ίσως το πιο κοινό και το πιο δύσκολο στην καταπολέμηση. Τα ενήλικα έχουν μέγεθος 13-16mm και χρώμα ανοιχτό καφέ. Φέρουν 2 σχεδόν παράλληλες λωρίδες στο πρόνωτο (ραχιαίο τμήμα). Σε σχέση με τα είδη που αναφέρθηκαν, είναι το είδος κατσαρίδας με το μεγαλύτερο ωοπαραγωγικό δυναμικό. Ζει αρκετούς μήνες που συχνά ξεπερνούν τους 12. Το θηλυκό φέρει τα ωά σε σάκους (τα λεγόμενα ωοθήκια), που περιέχουν 30 έως 40 αυγά. Η αναπαραγωγή γίνεται ολόκληρο το έτος αλλά ευνοείται ιδιαίτερα από το υγρό και θερμό περιβάλλον. Εμφανίζουν 3-4 γενιές το χρόνο. Βρίσκονται σε χώρους με ανθρώπινη δραστηριότητα. Οι προσβολές εμφανίζονται συχνά σε χώρους επεξεργασίας και αποθήκες τροφίμων και στις κατοικίες στις κουζίνες και στο μπάνιο. Τα αυγά τους μπορεί να μεταφερθούν μέσα σε κιβώτια τροφίμων, χαρτοκιβώτια, μηχανήματα και συσκευές ή υλικά που έχουν μεταφερθεί στα κτίρια από χώρους μη καθαρούς.

  • Blatta orientalis (ανατολική κατσαρίδα)


Τα ακμαία έχουν μέγεθος 25mm περίπου και χρώμα μαύρο γυαλιστερό ως κοκκινωπό καφέ. Το θηλυκό ζει έως και 2 έτη και αποθέτει μέχρι και 18 ωοθήκια στη διάρκεια της ζωής του. Κάθε ωοθήκιο περιέχει περί τα 10 αυγά. Η περίοδος επώασης είναι 1 έως 2 μήνες και η περίοδος ανάπτυξης (ως το στάδιο του ακμαίου) είναι 12 μήνες. Το είδος αυτό απαντάται κάτω από οικιακά απορρίμματα, πέτρες, φύλλα κ.ά. Σε κτίρια, εμφανίζεται σε υπόγεια, αεραγωγούς και αποχετεύσεις. Μπορεί να αναρριχηθεί από σωλήνες ύδρευσης και αποχέτευσης στα ανώτερα πατώματα πολυόροφων κτιρίων. Προτιμά ως τροφή τα αμυλούχα τρόφιμα.

  • Periplaneta americana (αμερικανική κατσαρίδα)


Τα ακμαία έχουν μέγεθος 34-53mm και χρώμα κοκκινωπό καφέ. Τα θηλυκά αποθέτουν την ωοθήκη 4 ημέρες μετά το σχηματισμό της σε προστατευμένο χώρο με υψηλή υγρασία. Ο βιολογικός κύκλος είναι αντίστοιχος με το προηγούμενο είδος. Το είδος το συναντάμε σε κατοικίες, επαγγελματικά κτίρια, εστιατόρια, φούρνους, χώρους με φρούτα και λαχανικά, νοσοκομεία κ.ά. Κατά την διάρκεια της ημέρας προτιμά την παραμονή της σε χώρους όπως τα υπόγεια των κτιρίων, τους υπονόμους, τα φρεάτια και άλλες θερμές, σκοτεινές και υγρές θέσεις.

Είναι οι κατσαρίδες επικίνδυνες για τον άνθρωπο;

Οι κατσαρίδες είναι γνωστοί φορείς παθογόνων μικροοργανισμών που μπορεί να προκαλέσουν μεταδοτικά νοσήματα Έχει βρεθεί ότι μεταφέρουν μεγάλο αριθμό βακτηρίων και μυκήτων ενώ σχετίζονται και με τη μετάδοση ιώσεων με σοβαρές επιπτώσεις για τον άνθρωπο. Δύνανται να επιμολύνουν με παθογόνους μικροοργανισμούς τα τρόφιμα με τις εκδύσεις τους, τις προσβολές που προκαλούν και τα αποχωρήματά τους. Πολύ συχνά είναι υπεύθυνες για αναπνευστικά προβλήματα, όπως άσθμα και δύσπνοια, καθώς και δερματίτιδες, κνησμό κ.ά.

Γιατί έχω πρόβλημα με κατσαρίδες; 

Οι κατσαρίδες μπορούν πολύ εύκολα να γίνουν πρόβλημα σε κάθε σπίτι ή επιχείρηση γιατί χωράνε μέσα από σχισμές, εξωτερικούς τοίχους, αεραγωγούς και ανοιχτές πόρτες ή παράθυρα, καθώς και μέσω αποχετεύσεων και σωλήνων. Αυτά τα παράσιτα εισάγονται επίσης στα σπίτια σε σακούλες, κουτιά, παραδόσεις τροφίμων, φυτά σε γλάστρες και χρησιμοποιημένες συσκευές ή έπιπλα. 

Πώς να αντιμετωπίσω το πρόβλημα;

Όταν ανακαλυφθεί κάποια εστία γίνεται απευθείας ψεκασμός. Αυτό γίνεται στα φρεάτια της αποχέτευσης ή με την μετακίνηση ογκωδών αντικειμένων όπως ψυγείων κ.λ.π. Στις επιφάνειες όπου συνήθως κινούνται, διενεργούνται υπολειμματικοί ψεκασμοί. Εκεί το φάρμακο θα πρέπει να παραμείνει για καιρό για να εξοντώνει κάθε νέο άτομο που θα έρθει σε επαφή με την ψεκασμένη επιφάνεια. Σε χώρους όπου ο ψεκασμός είναι αδύνατος όπως σε έναν ηλεκτρολογικό πίνακα ή σε ένα χώρο τροφίμων γίνεται τοποθέτηση ειδικού δολώματος σε μορφή πήγματος (gel). Επιπροσθέτως σε οικίες, ιδιαίτερα για τη γερμανική κατσαρίδα, απαιτείται η εφαρμογή πήγματος σε πιθανές εστίες. Μπορείτε να προμηθευτείτε από το κατάστημα μας κάποιο τροφικό εντομοκτόνο (gel) ή κάποιο ετοιμόχρηστο σκεύασμα – πάντα με τις οδηγίες του επιστήμονα γεωπόνου - είτε να καλέσετε το συνεργείο μας για αποτελεσματικότερα αποτελέσματα.

Πώς μπορώ να αποτρέψω τις κατσαρίδες στο μέλλον;

Απαραίτητη η καθαριότητα και ο έλεγχος σε όλο το κτίριο. Αποθήκες, έπιπλα, συρτάρια που δεν ανοίγονται συχνά και δεν καθαρίζονται μπορούν να αποτελέσουν ιδανικούς χώρους για την ανάπτυξη μεγάλων πληθυσμών ενώ σε αυτές τις θέσεις εφαρμόζονται εντομοκτόνα με μεγάλη δυσκολία. Επιπλέον, τα φρεάτια της αποχέτευσης θα πρέπει να είναι συντηρημένα και να είναι προσβάσιμα για τις εφαρμογές με εντομοκτόνο, καθώς επίσης και να ληφθεί μέριμνα για την εξάλειψη των οπών, ρωγμών, των χαραμάδων και οποιουδήποτε ανοίγματος μπορεί να αποτελέσει πύλη εισόδου ή σημείο φωλεασμού. Η θωράκιση του χώρου είναι επίσης σημαντική για την πρόληψη. Απαιτούνται μέτρα για να εμποδιστεί η είσοδος των κατσαρίδων και να ελαχιστοποιηθεί η πρόσβαση σε κατάλληλα σημεία ανάπτυξης όπως η τοποθέτηση σίτας σε παράθυρα, αεραγωγούς κ.λ.π., το κλείσιμο των κενών κάτω από τις πόρτες και το κλείσιμο χαραμάδων με σοβά ή σιλικόνη κλπ.

Πηγή: Οδηγός ΕΦΕΤ